Het fruit en de klimplanten die momenteel worden opgepot door Streng Growers uit Boskoop zijn 100% veenvrij. En volgend jaar hoopt het bedrijf helemaal veenvrij te leveren. „Maar wat we zelf nog belangrijker vinden is dat het bovenal een duurzaam substraat is”, aldus Tom Brand van Streng Growers.
In de kas staan de net opgepotte Gaultheria. Op het eerste gezicht een kas vol met allemaal dezelfde vers opgepotte plantjes. Toch is er verschil. „De kap aan de linkerkant staat vol met een veenvrij mengsel van de ene substraatleverancier, aan de rechterkant van het pad is een mengsel van de andere substraatleverancier”, vertelt Tom Brand. „Beide mengsels hebben de potentie om het definitieve veenvrij mengsel voor Gaultheria te worden. Door grote vakken met planten neer te zetten, kunnen we een goed vergelijk maken welke onzes inziens het beste werkt.”
In eerste instantie zullen de planten in beide vakken dezelfde behandeling krijgen, zowel qua watergift als bemesting. Maar Brand sluit niet uit dat later in de teelt, als de groei vordert, er per substraat specifieker aangestuurd gaat worden. „Uiteindelijk ga je op basis van meting en monitoring bepalen wat de plant nodig heeft voor een optimale groei.”
Om achteraf een objectief vergelijk te kunnen maken, wordt alles gelogd. Her en der staat er in een pot een etiket van log&solve, een registratiesysteem waar de kwekerij gebruik van maakt. Op de etiketten staat een qr-code. Bij iedere handeling wordt de code gescand en wordt ingevoerd wat er gedaan is. „Hoewel water er wordt gegeven, hoeveel meststoffen er zijn meegegeven, of er gewasbescherming wordt uitgevoerd, alles wordt exact bijgehouden, maar ook groeigegevens die worden gemeten, waarnemingen qua wortelgroei en dergelijke”, aldus Brand. Daarnaast worden ook gegevens als weersomstandigheden, temperatuur en instraling geregistreerd. „Door de exacte registratie kunnen we achteraf precies zien wat er is gedaan en wat hiervan de impact is op het gewas.”
Objectief
Bij Streng Growers zijn ze al jaren bezig met de zoektocht naar de mogelijkheid van veenvrij kweken. „En afzetten. Want ik denk dat in de teelt niet de grootste uitdaging ligt, maar vooral in de afzet. De bewaring tijdens het transport en op de winkelvloer maken veenvrij tot een uitdaging. Veen is gewoon een spons. Je gooit er een berg water op, het neemt het op en laat het vervolgens weer geleidelijk los. In de teelt kan je anticiperen op de mindere sponswerking van je substraat door vaker, kleinere beurten te geven, maar op de winkelvloer willen ze niet dat de planten bij een beetje zon gelijk staan te leppen”, meent Brand.
In de zoektocht naar alternatieven is dus onder andere gekeken naar mogelijkheden om deze sponswerking na te bootsen. „Ik zal niet zeggen dat ons huidige veenvrije substraat hetzelfde wateropnemende vermogen heeft als veen, maar we zijn er denk in geslaagd om een werkbaar alternatief te vinden.”
Om daar te komen zijn er dus jarenlang verschillende mengsels getest, waarbij alles is gemonitord en geregistreerd. „Het was leuk te horen van de substraatleveranciers dat ze onder de indruk waren van onze manier van testen en onderzoeken”, aldus een trotse Brand.
De proeven zijn iedere keer redelijk grootschalig opgezet. „Op basis van een paar potjes kan je geen conclusies trekken, daar heb je een partij planten voor nodig.”
Over de uiteindelijke samenstelling wil Brand in detail niet te veel kwijt. „We zijn trots op hetgeen we nu bereikt hebben, willen graag met collega’s delen dat het dus kan. Maar het heeft ons wel jaren van investeren gekost om hier te komen. Het recept houden we dus voor onszelf. Overigens denk ik ook niet dat collegakwekers daar gelijk wat aan hebben. Wat voor ons werkt, kan in een andere teelt of gewas heel anders uitpakken.”
Compost
Wat Brand wel kwijt wil is dat compost of gecompenseerde grondstoffen de basis vormen van hun mengsel. „Compost zorgt voor vochtvasthoudend vermogen.” Een andere eigenschap van compost waar minder rekening mee was gehouden was het bemestingseffect. „We hadden te maken met een hoger EC dat langer aanhield dan verwacht. Dat bleek de compost te zijn.”
Brand snapt dat het voor ondernemers als minpunt kan worden gezien, maar zelf ervoeren zij de bemestende waarde van de compost als pluspunt. „Sterker nog, normaal geven wij meststoffen met het water mee, maar dat kunnen we nu in de eerste drie maanden van de teelt grotendeels achterwege laten.”
Duurzaam
Een andere eigenschap van compost als grondstof is dat het een duurzame hernieuwbare grondstof is. Dat vinden we erg belangrijk. Misschien nog wel belangrijker dan al dan niet veenvrij kunnen kweken.” In de zoektocht bij Streng Growers ging het niet uitsluitend om veenvrij, maar om een duurzaam alternatief. „Want de alternatieven zijn lang niet allemaal duurzamer dan veen.”
Streng Growers heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Qua gewasbescherming wordt er minimaal gespoten en als er moet worden ingegrepen gebeurt dat met middelen die volgens de SKAL zijn toegelaten. „Biologisch is echter geen doel. Omdat we vinden dat we dan qua voeding vastlopen en de planten niet kunnen geven wat ze volgens ons nodig hebben. We hebben de overtuiging dat de kracht van de plant juist in het substraat en de voeding schuilt. Als je een sterke plant kweekt, hoef je minder vaak in te grijpen omdat deze minder gevoelig is voor ziekten en plagen.”
Niet biologisch gecertificeerd, maar om zicht op hun duurzame manier van werken te krijgen hebben ze wel hun Footprint laten berekenen. „Volgens MPS blijkt dat we behoorlijk duurzaam kweken, veen is hetgene wat het zwaarste drukt op de footprint. Daar hopen we dus volgend jaar helemaal verandering in te brengen als we helemaal overgaan op veenvrij. Dat is tenminste nu het streven.”
Of het substraat zoals ze nu toepassen in het fruit en de klimplanten, het definitieve substraatmengsel voor de toekomst is, verwacht Brand niet. Wel voor de korte termijn, niet per se voor de lange. „Er zijn momenteel zoveel nieuwe grondstoffen in ontwikkeling. Ik verwacht dat in de toekomst daar nog wel veelbelovende stoffen tussen zitten met eigenschappen zoals het bufferend vermogen die beter zijn dan hetgeen we nu ter beschikking hebben. Het is een ontwikkeling die nog volop gaande is. Maar met wat er nu is, kan het dus. En als het voor ons kan, kan het ook voor anderen. Niet veenvrij kunnen kweken zit echt tussen de oren. Er kan meer dan je denkt.” <
