Valorisatielab Varta in Bergen op Zoom, een bedrijf dat gewassen en agrarische reststromen onderzoekt op inhoudsstoffen en de toepassing van deze inhoudsstoffen, heeft de challenge ‘Oplossingen voor alternatieven van veen in potgrond (substraat) voor export’ naar het Verenigd Koninkrijk gewonnen.
Charl Goossens, directeur van het Valorisatielab Varta, kreeg de prijs, een innovatiebudget van €25.000, plus advies & ondersteuning vanuit het ministerie van LNV, inclusief de LNV-raden, halverwege mei uit handen van de Nederlandse ambassadeur in Engeland.
Het ministerie van LNV had een challenge uitgeschreven bij het online innovatieplatform Starthubs om zo alternatieven te vinden voor producten met veen, zoals potgrond en tuinturf. Defra, het Britse Ministerie voor Milieu, Voedsel en Plattelandszaken, is namelijk voornemens om per 2024 een verbod op veenhoudende substraat in te voeren. Eerst voor consumenten in 2024, en vanaf 2026 ook voor professionals. Het is niet duidelijk wanneer dit verbod precies komt en hoe dit er uit zal zien.
Proef bij Rootz met bufferstroken
Valorisatielab Varta had de beste oplossing. Het bedrijf doet al langer onderzoek naar veenvrije vezels. De prijs gaat naar een project waarbij Valorisatielab Varta onderzoekt in hoeverre het maaisel van bomen die in bufferzones staan, kan worden gebruikt als veenvrij-alternatief in substraat. Het bedrijf heeft al een proef liggen in Zundert bij Rootz van 0,5 hectare waarbij er zes verschillende bomen in bufferzones langs kwetsbare watergangen zijn geplant.
Goossens: „Water dat vanaf teeltvelden stroomt met daarin bijvoorbeeld meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, gaat door deze bufferstrook van 25 meter heen. De bomen nemen dit ‘vervuilde water’ op waardoor het water een stuk zuiver in de watergang komt.” De bedoeling is nu om die 25 meter brede bufferstrook economisch te kunnen verwaarden. Het idee is om de bomen jaarlijks machinaal te maaien en dat te verwerken tot vezels voor in veenvrije-substraten.
Zes soorten bomen
De proef loopt in Zundert bij ROOTZ, een kenniscentrum van de boomkwekerijsector, gevestigd op Business Centre Treeport (BCT), en een initiatief van Treeport Zundert. Op de 0,5 hectare grote proef staan zes verschillende soorten bomen in verschillende systemen geplant, om er achter te komen welke soorten het beste zijn, of in welke combinatie en hoeveel. Het gaat om de bomen en struiken: Lisdodde, Wilg, Es, Els, Miscanthus en Anna Paulowna. De bedoeling is om de bomen/struiken ieder jaar te maaien.
In oktober verwacht Goossens iets te kunnen zeggen of de boomvezels van de zes bomen geschikt zijn als vezels voor in veenvrije potgrond. Hij geeft aan dat er gekeken wordt naar uitbreiding van de 0,5 hectare. „We zijn bezig met uitbreiding van de proef, naar zo’n 10 hectare rondom Rootz.” In het project zitten naast het Valorisatielab Varta ook andere partners: waaronder het waterschap Brabantse Delta, Den Ouden Organic, plantenkwekerij Joost Sterke, Van Aalsburg BV Wilgen, Van der Avoird Trayplant en GroeiBalans.”
Binnenkort heeft het Valorisatielab Varta een online matchmaking met partijen die het bedrijf kan helpen om het project verder te helpen. Goossens: „Je kunt dan denken aan bedrijven met versnipperaars of groot grondbezitters waarvoor de teelt ook interessant kan zijn, maar ook zouden we graag willen samenwerken met Engelse boomkwekers. Zij moeten immers ook veenvrij gaan telen.”
