Door stikstof en droogte verzuurde bosbodems leiden tot boomsterfte en de achteruitgang van bodemleven. Het probleem van verzuring verschilt per type bosgroeiplaats. Met name in bossen op rijkere ondergronden liggen de kansen voor herstel voor het oprapen. Dat zeggen de Bosgroepen op basis van eigen onderzoek.
Binnen een bos kun je veel variatie in de bodem vinden. Hogere delen zijn net iets zuurder en droger dan lager gelegen, vochtigere delen. Vooral in bossen met een rijke bodem, als gevolg van een rijk geologisch substraat zijn er goede kansen om verzuring aan te pakken. Bijvoorbeeld op de keileem bij Winterswijk, de ondiepe kalkrijke oude Rijnafzettingen van de Formatie van Kreftenheye in de Achterhoek en de oude en jonge rivierklei in het IJssel- en Rijndal.
Diagnose en passende maatregelen verzuurde bosbodems
Een eenvoudige beschrijving van de opbouw van de bodem (zand, veen, leem) en bepaling van de zuurgraad met pH-strips in het veld kan een bosbeheerder al veel inzicht geven in de gezondheid van een bosgroeiplaats en de kansen voor herstel. Kijk bij het ‘diagnosticeren’ van het bos zowel onder als boven de grond. Hoe functioneert het bos landschapsecologisch? Welk geologisch substraat is aanwezig, wat voor invloed heeft dat op de rijkdom van het bos, hoe is de waterhuishouding?
Afhankelijk van het type én de vitaliteit van de bosgroeiplaats, kan in de praktijk worden gedacht aan de volgende maatregelen:
- Hydrologisch herstel: Een belangrijk knelpunt op van nature vochtige tot natte gronden is verdroging. Kijk naar mogelijke én noodzakelijke hydrologische maatregelen.
- Rijk-strooiselsoorten vrijstellen en/of aanplanten: Deze soorten hebben hun naam te danken aan het feit dat hun strooisel goed afbreekt. Daardoor komen bufferende stoffen die de bomen uit de ondergrond opnemen, weer vrij aan het oppervlak wanneer het blad afbreekt.
- Bufferende stoffen: Dit is een optie als hydrologisch herstel en aanplant van rijk-strooiselsoorten geen soelaas bieden en er op korte afstand geen rijkere omstandigheden zijn.
Om de beheerder te helpen met de diagnose en te komen tot passende maatregelen, zijn twee praktische folders in de maak. Deze ‘Diagnose bosgroeiplaats’ en ‘Beslisboom revitalisering bosbodems’ zijn binnenkort te downloaden via de website van de Bosgroepen.
