Het rijksmonumentale Sterrenbos van Landgoed Zuylestein (Leersum) raakte in juni 2021 zwaar beschadigd door een valwind. Bij het opnieuw aanplanten van dit bos volgende winter staat klimaatbestendige natuur en leren van nieuwe soorten en plantmogelijkheden centraal. Gedeputeerde Has Bakker bracht onlangs een bezoek aan Zuylestein, om het landgoed, het herstelwerk rondom het Sterrenbos en de cultuurhistorische waarde te verkennen.
Het Sterrenbos is een bos met lanen die vanuit een middelpunt straalsgewijs naar de uiteinden lopen en zo een ster vormen. Tijdens de valwind op 18 juni 2021 is dit bos zo zwaar getroffen dat het volledig opnieuw aangeplant moet worden. Dat is ook een kans om opnieuw te beginnen en het bos meer klimaatbestendig aan te leggen. De provincie Utrecht ondersteunt dit herstel met geld uit het fonds Erfgoedparels voor restauratie van rijksmonumenten en vanuit het Programma Klimaatadaptatie. In het KNMI Klimaatsignaal ’21 wordt de valwind bij Leersum genoemd als een van de gevolgen van het veranderende klimaat.
Veerkrachtig bos
Het herstelwerk richt zich op het creëren van een veerkrachtig bos dat positief bijdraagt aan de biodiversiteit en klimaatbestendigheid. Bomen die goed tegen een wisselende waterstand kunnen en zoveel mogelijk soorten die in Nederland van nature voorkomen. Omdat de grond tijdens het afgelopen aanplantseizoen te nat was, wordt het nieuwe bos volgende winter geplant.
Het nieuwe bos zal bestaan uit een diversiteit aan inheemse boom- en struiksoorten, specifiek geselecteerd vanwege hun vermogen om de effecten van klimaatverandering te doorstaan en om een robuuste bodemstructuur te bevorderen. Bij het aanplanten wordt gebruik gemaakt van nieuwe methoden, waarbij de bodemstructuur niet verstoord wordt, zodat de aangeplante bomen een betere start hebben. De inzichten uit dit project kunnen ook op andere plekken goed toegepast worden.
Proeftuin
Het Sterrenbos fungeert als proeftuin om de klimaatproblematiek op buitenplaatsen en landgoederen in beeld te brengen, zodat dit soort groene monumenten in de toekomst beter beschermd zijn tegen de negatieve gevolgen van extreme weersomstandigheden zoals hitte, droogte en wateroverlast. Bijzonder aan het Sterrenbos is de schaal waarop in een cultuurhistorische context geëxperimenteerd wordt met klimaatbestendige bomen- en plantensoorten en andere plantwijzen. De proeftuin Sterrenbos is een aanvulling op de proeftuinen van het Kennisprogramma Klimaatrobuuste Buitenplaatsen.
