Meren en sloten stoten minder broeikasgas uit als er veel onderwaterplanten in groeien in plaats van drijvende planten of algen. Investeren in ondergedoken planten door Nederlandse waterbeheerders is op meerdere vlakken een goed idee, stellen onderzoekers van de Radboud Universiteit. Deze planten hebben de beste kans op overleving als er minder meststoffen in de Nederlandse wateren zouden uitspoelen. De onderzoekers publiceerden recentelijk hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift Water Research.
Een groot deel van de totale uitstoot van het broeikasgas methaan in Nederland komt uit meren en sloten (geschat wordt zo’n 16%). Klimaatverandering versterkt dit effect nog eens: de uitstoot neemt toe wanneer het water opwarmt. Dit gebeurt vooral in voedselrijk water, omdat daar veel organisch materiaal aanwezig is op de bodem dat micro-organismen via rottingsprocessen omzetten in methaan.
Nu profiteren vooral drijvende waterplanten, zoals eendenkroos, en algen van klimaatverandering. Zij groeien aan het oppervlak en kunnen daardoor als eerste gebruik maken van hogere temperaturen en hogere CO2-concentraties in de lucht. Toenemende felle regenbuien brengen nog eens extra meststoffen van het land in het oppervlaktewater.
Meer zuurstof
In water waar niet deze drijvende planten, maar juist ondergedoken planten domineren, groeit de uitstoot veel langzamer als het water opwarmt. Dat toonden onderzoekers van de Radboud Universiteit, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), Wageningen University en IGB-Berlijn aan. Hiervoor hebben ze Nederlandse wateren nagebootst in grote watertanks met daarin voornamelijk algen, drijvende planten of ondergedoken planten. De helft van de tanks werd vier graden opgewarmd, anticiperend op de verwachte klimaatopwarming aan het eind van deze eeuw.
Watertanks methaanuitstoot
„We denken dat ondergedoken planten dit effect hebben doordat ze zuurstof lekken in de bodem, waardoor micro-organismen meer methaan consumeren” legt eerste auteur Ralf Aben van de Radboud Universiteit uit. „We moeten hier wel een kanttekening bij plaatsen: we gebruikten het veelvoorkomende aarvederkruid. Het is nog niet gezegd dat dit bij alle ondergedoken planten zo werkt, dat is voor verder onderzoek.”
Investeren in onderwaterplanten
De ontdekking is goed nieuws voor de Nederlandse waterbeheerders, zegt Sarian Kosten, laatste auteur van de Radboud Universiteit. Zij investeren al in een goede bedekking met ondergedoken planten in Nederlandse meren en sloten. Dat doen ze met name omdat dit gewenst is voor de waterkwaliteit en biodiversiteit. „Dit onderzoek laat zien dat dit ook goed is voor een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen van de wateren. Een win-winsituatie dus.”
„Helaas is het in de praktijk nog wel zo dat er gewoon te veel mest uitspoelt in het oppervlaktewater. Dat komt door het gigantische slotennetwerk dat we in Nederland hebben”, aldus Kosten. „Daardoor blijven drijvende planten, die hier goed op groeien, dominant. Als we de mestgift reduceren, zorgt dat niet alleen voor minder stikstofuitstoot, maar dus ook voor minder broeikasgasuitstoot door meren en sloten.”
