Uit een kosten-batenanalyse blijkt dat niet alleen boeren en tuinders op moeten draaien voor de kosten van een akkerrand, meldt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Dat berekende dat de baten van akkerranden voor mens, natuur en milieu ongeveer even groot zijn als de kosten. Andere verdienmodellen zijn volgens het RIVM mogelijk.
De Europese Unie wil de aanleg van akkerranden stimuleren. Het RIVM heeft daarom berekend of de baten van akkerranden opwegen tegen de kosten in de loop van 30 jaar (2025-2055). Deze zogeheten maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) is gedaan in de Hoeksche Waard, omdat daar veel akkerranden liggen. De effecten op acht thema’s zijn doorberekend. Dat zijn onder meer gewasproductie, bestuiving, plaagbestrijding, waterkwaliteit, klimaat, recreatie en biodiversiteit.
Op basis van de aspecten die in deze studie konden worden doorgerekend, blijkt dat de baten van akkerranden voor mens, natuur en milieu ongeveer even groot zijn als de kosten. Zo wegen een aantrekkelijker landschap en lagere kosten voor het waterschap om oppervlaktewater te zuiveren op tegen een lagere opbrengst en de kosten voor boeren om de randen aan te leggen.
Niet in geld uit te drukken
Twee baten die niet in geld kunnen worden uitgedrukt en daarom ecologisch zijn beoordeeld, zijn ook groter in de akkers met randen. Het gaat om biodiversiteit en het zelfreinigend vermogen van water en bodem. Daarnaast konden belangrijke baten als de effecten op de gezondheid en minder gewasbeschermingsmiddelen in sloten niet worden meegenomen. Als dat wel was gedaan, waren de baten volgens het RIVM waarschijnlijk groter. Een bijkomend voordeel is volgens het instituut dat de akkerranden langs de sloten helpen om de doelen van de Kaderrichtlijn Water voor gewasbeschermingsmiddelen te halen.
De uitkomsten van zeven van de twaalf doorgerekende varianten zijn positief. De kosten liggen nu vooral bij boeren en meebetalende organen als natuurverenigingen. Het RIVM ziet mogelijkheden voor nieuwe verdienmodellen, waarbij de kosten en baten evenredig verrekend worden over betrokken partijen. Daarmee kan het voor boeren aantrekkelijker worden om akkerranden aan te leggen.
