Politici moeten stoppen met twijfel zaaien over de wetenschappelijke basis van het stikstofplan. Dat is de oproep die 36 wetenschappers, waaronder bekende ecologen zoals Koos Biesmeijer en Louise Vet, doen in een ingezonden brief in dagblad Trouw. „Als wetenschappers roepen we de politiek en betrokken partijen op om eindelijk echt aan de slag te gaan.”
Volgens de wetenschappers wordt onder druk van boerenprotesten, en ‘tegenstribbelende partijen als de agro-industrie en supermarkten en sommige politici’, zowel het tijdschema als de wetenschappelijke basis van het kabinetsplan voor stikstofreductie voortdurend in twijfel getrokken.
„Zo ontstaat vaak de indruk dat het probleem is op te lossen met alleen technische innovaties, zonder grote ingrepen in de landbouwproductie. Dat negeert de aard van de stikstofproblematiek én de noodzaak die aan te pakken in samenhang met alle andere uitdagingen zoals waterkwaliteit, droogte, klimaat en natuurherstel,” schrijven de wetenschappers.
Maaien en begrazing niet genoeg
Enkel via hydrologische maatregelen zoals maaien, natuurlijke begrazing, uitbaggeren en boskap is het teveel aan stikstofneerslag niet te compenseren, stellen de schrijvers. „De depositie moet urgent omlaag; die verzuurt de bodem waardoor onder meer de balans tussen stikstof en fosfaat verstoord raakt, giftig aluminium vrijkomt, plantenwortels steeds slechter groeien, goede schimmels slechter werken en voedingswaarde van planten voor insecten afneemt.”
Verdroging wordt versterkt
Ook versterkt te veel stikstof de effecten van langdurige droogte door klimaatverandering. „Het maakt bomen en planten veel gevoeliger voor watertekort, doordat ze ondieper wortelen. De huidige intensieve landbouw stoot bovendien te veel broeikasgassen uit als methaan en lachgas en tast de waterkwaliteit aan via uitspoeling van nitraat en fosfaat. Stikstofreductie, natuur- en waterkwaliteit en klimaatverandering zijn dan ook nauw verweven.”
Ecologische versnippering
In de brief wordt ook de ecologische versnippering van het landschap aangestipt. „Door steeds grotere, intensief gebruikte percelen zijn heggen, slootjes en overhoekjes, levensaders voor planten en dieren, vaak verdwenen, zowel tussen natuurgebieden als binnen agrarisch gebied. Die kunnen juist helpen in de omslag naar natuurinclusieve voedselproductie.”
Balans landgebruik verbeteren
Volgens de wetenschappers betekent het huidige kabinetsplan een grote koerswijziging. „Maar het doel is dan ook de balans tussen het landgebruik en de kwaliteit van landschap, bodem, water, lucht voor iedereen te verbeteren. Immers: niet alles kan overal. Na 70 jaar focus op intensivering, schaalvergroting en exportwinsten – met te weinig oog voor landschap en natuur – is nu een nieuw, overkoepelend en langjarig consistent voedsel- en landschapsbeleid nodig om boeren én natuur een duurzame toekomst te bieden.”
