De Maatschap Joling in Dwingelo moet van de rechtbank Noord-Nederland stoppen met spuiten in zijn lelies bij Boterveen. De gevaren voor de gezondheid van de omwonenden zijn volgens de rechter te groot, omdat nu niet aan te tonen is dat de middelen en de combinatie van middelen geen gezondheidsschade geven. Dat een middel wettelijk is toegelaten, is voor de rechter niet relevant. Het Europees recht schrijft voor dat een middel niet schadelijk mag zijn voor mensen. Joling gaat in hoger beroep.
Omwonenden in Boterveen spanden een kort geding aan tegen het gebruik van middelen op leliepercelen. Ze eisten twee weken geleden een verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, omdat ze vrezen dat ze er ziekten als Parkinson, Alzheimer ALS of andere neurologische gezondheidsproblemen door krijgen. De rechter geeft hen gelijk, omdat volgens de rechtbank niet uit te sluiten is dat de middelen en de cocktail van middelen deze schade veroorzaken. Bovendien worden lelies frequenter gespoten dan andere gewassen, waardoor meer blootstelling ontstaat.
Verband
‘Ten aanzien van een aantal gewasbeschermingsmiddelen die de lelieteler gebruikt, kan de mogelijkheid niet worden uitgesloten dat zij een onaanvaardbaar schadelijk effect kunnen hebben op mensen. Op basis van de huidige toelatingseisen en de gebruikte bestrijdingsmethodes kan onvoldoende zekerheid gegeven worden dat deze risico’s tot een aanvaardbaar minimum zijn beperkt, terwijl er substantieel onderzoek voorhanden is waaruit blijkt dat er een verband is tussen bestrijdingsmiddelen en ernstige neurologische aandoeningen’, vat de rechtbank de uitspraak samen.
Belangenafweging
De voorzieningenrechter is overtuigd van de goede wil van Joling om zoveel mogelijk maatregelen te treffen, zelfs bovenwettelijke, om schade te voorkomen. ‘Het potentieel groot risico voor de gezondheid van omwonenden in het kader van de belangenafweging, gaat voor op de hogere winstgevendheid van de lelieteelt.’ De maatschap kan volgens de rechter ook kiezen een ander gewas te telen, dat minder gewasbeschermingsmiddelen nodig heeft. Albert Joling heeft ‘met verbazing kennis genomen’ van de uitspraak. “We houden ons wel aan de uitspraak”, zegt de ondernemer met het oog op de lelies, die nu op het land staan. Wel kondigt hij aan dat de maatschap in hoger beroep gaat.
Terugdraaien
De KAVB kwam vandaag 13 juni met een reactie: ‘Deze uitspraak heeft de KAVB verbijsterd. We ondersteunen de betreffende teler in het juridische vervolg. Er zal beroep worden aangetekend en ook zullen alle mogelijke juridische stappen worden onderzocht en overwogen. Dit is een zaak waar de KAVB, samen met LTO en Anthos alles op alles zal zetten om dit zo spoedig mogelijk te winnen en terug te draaien. Daarnaast zijn er contacten geweest met Ctgb, NVWA, LNV en anderen die betrokken zijn met onze teelt of handel.’
‘Misschien kantelpunt’
Burgerinitiatief Meten=Weten is enthousiast over de uitspraak en hoopt op een kantelpunt. ‘Geweldig!’, schrijft Alok van Loon op LinkedIn onder een bericht over de uitspraak. ‘Misschien is dit wel het kantelpunt en komt er eindelijk erkenning voor de zorgen van omwonenden.’ Meten=Weten kruiste een jaar geleden de degens over de lelies van Joling, die volgens het initiatief niet naast Natura2000-gebieden mogen staan vanwege de kans op schade aan de natuur. De rechter wees toen de eis af. Het bericht over de uitspraak is op LinkedIn gezet door Inge Dijkinga, die een groene vergaderlocatie uitbaat in Dwingeloo. ‘Ons bedrijf kan weer verder met ons mooie concept: heerlijk vergaderen/trainen in de natuur.’
